Σχετικά με τα αρχεία του Αναγνωστηρίου

Συνοψίζοντας τις «όψεις» του Αναγνωστηρίου Αγιάσου καταφεύγουμε στην περιγραφή ορισμένων από τους βασικούς τομείς δράσης, έτσι όπως παρουσιάζονται στο βιβλίου του κ. Γιάννη Χρ. Χατζηβασιλείου με τίτλο: ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΡΙΟ - Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ - ΑΓΙΑΣΟΥ ΕΚΑΤΟ ΧΡΟΝΙΑ ΔΡΑΣΗΣ ( 1894-1994 ). Μεταξύ άλλων ο συγγραφέας του βιβλίου αναφέρει [στο κείμενο που ακολουθεί περιλαμβάνονται αποσπάσματα του βιβλίου]:

Η Βιβλιοθήκη του Αναγνωστηρίου

Τα βιβλία του Αναγνωστηρίου, που καλύπτουν πολλούς κλάδους του επιστη¬τού, είναι παλαιά και νέα, ελληνικά και ξενόγλωσσα. Πολλά από αυτά αναφέρο¬νται στην αρχαία ελληνική και λατινική φιλολογία και προέρχονται κυρίως από τις βιβλιοθήκες των Αγιασωτών φιλολόγων Δημητρίου Χατζησπύρου και Δημητρίου Κυπρίου. Το 1967 περιήλθε στο Αναγνωστήριο και η βιβλιοθήκη του Πάνου Παπασταύρου, ειδικού συμβούλου του Υπουργείου Εργασίας. Η βιβλιοθή¬κη αυτή αριθμεί πάρα πολλούς τόμους και καλύπτει όλους σχεδόν τους κλάδους του δικαίου. Ιδιαίτερη σημασία παρουσιάζουν και οι παλιές εκδόσεις, καθώς και τα λίγα χειρόγραφα.

Το Αναγνωστήριο σήμερα διαθέτει μεγάλη αίθουσα για μελέτη. Έχει παράλ¬ληλα δανειστικό τμήμα, το οποίο λειτουργεί καθημερινά και εξυπηρετεί όλους τους κατοίκους, ιδιαίτερα όμως τους μαθητές. Ο αριθμός των αναγνωστών είναι μεγάλος, κυρίως κατά την περίοδο της λειτουργίας των σχολείων.

Μουσική

Το Αναγνωστήριο δεν έπαψε ποτέ να ενδιαφέρεται για τη μουσική, τη φωνητική και την ενόργανη. Από παλιά ανάθετε σε μουσικούς να διδάσκουν την τέχνη τους στα μέλη που είχαν έφεση και καλλιτεχνική διάθεση. Το 1936 καθιέ¬ρωσε να διδάσκονται μαθήματα ευρωπαϊκής μουσικής. Αρκετά χρόνια αργότερα, το 1954 καταρτίστηκε μαντολινάτα.

Χάρη στο ζήλο του Πάνου Πράτσου ανεβάστηκαν στη σκηνή έργα που απαιτούν μουσική και χορό, όπως είναι οι οπερέτες. Αξιέπαινη και η προσπάθεια του για συλλογή, διατήρηση και αξιοποίηση του μουσικολαογραφικού υλικού της Αγιάσου. Το υλικό αυτό (μαγνητοταινίες) αποτελεί σήμερα πολύτιμο απόκτημα του Αναγνωστηρίου.

Διαλέξεις - Φιλολογικές Εκδηλώσεις

Το Αναγνωστήριο είχε καθιερώσει, σύμφωνα με το πρώτο άρθρο του Κανονισμού του 1894, να πραγματοποιούνται διαλέξεις.

Εκτός από τις ομιλίες πραγματοποιήθηκαν και διάφορες άλλες εκδηλώσεις (μνημόσυνα, φιλολογικά μνημόσυνα, μουσικοφιλολογικές βραδιές, χοροεσπερίδες), που σημείωσαν επιτυχία.

Το Ερασιτεχνικό Θέατρο

Το Αναγνωστήριο, όπως ήταν φυσικό, προσαρμοζόταν στο πνεύμα και στο ρεπερτόριο της εποχής και παρουσίαζε ειδυλλιακά δράματα, τραγωδίες εθνικού περιεχομένου, μονόπρακτες κωμωδίες και άλλα παρόμοια. Στα πρώτα του βήμα¬τα, σύμφωνα με τις πληροφορίες που υπάρχουν, παίχτηκαν τα εξής έργα: Σπ. Περεσιάδη «Γκόλφω» - «Σκλάβα» - «Εσμέ», Νικ. Καρά «Οι έρωτες ενός γέροντος», Ι. Βότσαρη «Η ψυχοκόρη και ο λήσταρχος Κρικέλας», Βακαλβάση «Νεκρός χωρίς κερί», Μπάμπη Άννινου «Ζητείται υπηρέτης», Α. Πίστη «Βέβαια-βέβαια», «Αθανάσιος Διάκος», Δ. Μισιτζή «Φιάκας», Νικ. Λάσκαρη «Το κοκαλάκι της νυχτερίδας», Κ. Πέρβελη «Γιαννούλα» και πιθανώς το έργο του Δημητρίου Βερναρδάκη «Μαρία Δοξαπατρή».

Μετά την επανίδρυση του Αναγνωστηρίου έγιναν πολλές προσπάθειες για το θεατρικό εξοπλισμό. Αντικαταστάθηκαν τα παλιά σκηνικά, τα οποία είχαν κατα¬στραφεί εξαιτίας της χρήσης και συμπληρώθηκε το βεστιάριο.

Καρναβάλι

Tο Αναγνωστήριο ενδιαφέρθηκε από πολύ νωρίς και για το καρναβάλι. Το 1937 μάλιστα, θέλοντας να τιμήσει το μεγάλο ευεργέτη Θεόδωρο Κουκουβάλα ή Ντουγραματζή, αποφάσισε να προκηρύσσει κάθε χρόνο, κατά τις Αποκριές, τα «Βάλεια» και να βραβεύει τους καλύτερους καρνάβαλους. Σκοπός του σωματείου ήταν να διατηρηθεί το έθιμο. Συνιστούσε μάλιστα οι καρνάβαλοι να αποβλέπουν σε ομαδικές προσπάθειες, να φροντίζουν για την αμφίεση, να σέβονται το τοπικό ιδίωμα, να διατηρούν ανεπιτήδευτη τη σάτιρα και να τραγου¬δούν τη «Σούσα» και άλλα παραδοσιακά τραγούδια. Ο Βάλειος Διαγωνισμός προκηρύχτηκε για πρώτη φορά το 1938 και στη συνέ¬χεια τα δυο επόμενα έτη 1939 και 1940. Κατά την κατοχική περίοδο ο διαγωνι¬σμός σταμάτησε. Κάποια προσπάθεια για το ζωντάνεμα των καρναβαλικών εκδη¬λώσεων έγινε το 1944. Μετά την επανίδρυση του Αναγνωστηρίου έγινε προσπάθεια αναβίωσης του εθίμου της «περικεφαλαίας» και άρχισε πάλι να προκηρύσσεται ο Βάλειος Διαγωνισμός (1955-1961, 1966-1970, 1975-1984). Κατά το χρονικό διάστημα 1971-1974 την οργάνωση των καρναβαλικών εκδηλώσεων ανάλαβε ο Δήμος Αγιάσου. Από το 1985 τη σκυτάλη πήρε ο «Καρναβαλικός και Εκπολιτιστικός Σύλλογος Αγιάσου ο Σάτυρος».

Πηγή:

Χατζηβασιλείου Γ., Αναγνωστήριο - Η Ανάπτυξη – Αγιάσου, εκατό χρόνια δράσης (1894-1994 ).